Drie manieren van kiezen: “Redelijke argumenten of het spinnenweb” (3)

Nicolas Standaert sj sprak in 2009 tijdens de “ Loyolatocht”, een bezinnende pelgrimstocht in Spanje, over kiezen. In deze korte serie worden enkele uittreksels aangeboden over de drie manieren die Ignatius onderscheidt over hoe te komen tot een keuze. Nicolas Standaert sj is professor sinologie aan de K.U.Leuven.

Weer een voorbeeld: Je doet je werk graag, je bent tevreden met je job en ook in je gezin gaan de dingen goed. Op een dag roept je baas je met de vraag of je niet voor drie jaar in het buitenland zou willen gaan werken. In je eerste reactie ben je niet verontrust, maar ook niet meteen enthousiast, maar je wilt er wel over “nadenken”. Als je thuis komt en je vertelt het aan je vrouw reageert zij op dezelfde manier: ook zij vindt dat jullie er samen over moeten “nadenken”.

- Ignatius noemt deze tijd een “rustige tijd”. In een tijd zonder grote bewegingen doet men een keuze op basis van redelijke argumenten (“nadenken”): men kijkt naar de toekomst en men weegt af wat de beste keuze is.

- Er zijn verschillende praktische manieren om op deze wijze tot een keuze te komen. In de eerste plaats kan men door lijstjes te maken de voor- en nadelen van elke keuzemogelijkheid afwegen: wat zijn de voordelen als je weggaat, en wat de nadelen, en wat zijn de voor- en nadelen als je thuis blijft? Belangrijk is dat men zich vrij opstelt (cf. de Drie soorten mensen) tegenover de twee opties. Ignatius noemt dit “onverschillig”, niet in de huidige eerder ongunstige betekenis van “het kan me niet schelen”, maar wel in die van innerlijk vrij worden van alles waaraan men gehecht kan zijn. Men zal dus niet “stiekem” meer negatieve puntjes toevoegen om toch niet naar het buitenland te moeten gaan, terwijl er misschien een duidelijke uitnodiging ligt om wel te gaan. Ignatius stelt dat men zich “in het midden dient te houden, als de wijzer van een weegschaal”, om datgene te volgen waarvan men voelt dat het meer tot de vreugde van God en zijn eigen geluk strekt.

- Om tot een steeds grotere objectiviteit te komen stelt Ignatius nog enkele andere methodes voor, waarbij ook de verbeelding een rol speelt. Veronderstel dat iemand met een dergelijke vraag naar jou toe komt, wat zou je hem dan aanraden? Of een andere voorstelling: veronderstel dat je voor Sint-Pieter komt te staan (of op je sterfbed ligt), zou je dan tevreden zijn met de keuze die je nu gemaakt hebt?

- Bij deze manier van kiezen denk je na over wat een gezonde en goede keuze met je toekomst te maken heeft. Hiervoor kan men het beeld van het spinnenweb gebruiken. Het blijkt dat een spin bij het maken van een web met de verste draad begint. Zo zou je ook kunnen stellen dat elke mens drie draden heeft waarrond het web zich zal vormen. Denk er dus eens over na wie je over twintig jaar zou willen zijn. De vraag is wie je wilt zijn, niet wat je wilt doen. Ga eens na waar je het meest belang aan hecht (bv. gezinsleven). Beschrijf eens je talenten (bv. een luisterend oor). Deze draden zeggen iets over wie je in wezen bent of wilt zijn, geschapen naar het beeld van God. Met deze draden valt of staat het web. Je keuze volgens de methode van de redelijke argumenten zul je aan deze draden toetsen (bv. als gezinsleven een van je draden is, zul je geen job aanvaarden waarin je meerdere weken per maand afwezig bent). Verschillende kleinere draden zullen een andere vorm aan het web geven, maar aan de fundamentele draden mag uiteindelijk niet geraakt worden. Het doel blijft steeds hetzelfde: een keuze doen in eenklank met wie je als geschapene bent tot grotere vreugde van God.