Paus Franciscus legt uit waarom de werkelijkheid belangrijker is dan ideeën



In een bijdrage voor Tertio analyseert Mark Rotsaert sj het leiderschap van Paus Franciscus, gebruikmakend van een aantal citaten uit Evangelii Gaudium. Hij noemt een aantal karakteristieken van goed leiderschap zoals Paus Franciscus dat zelf aan de dag legt en beschrijft in zijn apostolische exhortatie. Hieronder een uittreksel.

De werkelijkheid is belangrijker dan ideeën


Ook hier is er een spanningsveld: de werkelijkheid is er gewoon, de idee ontwikkelt zich. Tussen beide moeten we een permanente dialoog tot stand brengen om te vermijden dat de idee uiteindelijk gescheiden raakt van de werkelijkheid. Gaat de idee een zelfstandig leven leiden los van de werkelijkheid, dan kan op vele manieren de werkelijkheid worden verduisterd. Vermelden we hier slechts het totalitair optreden van het relativisme of het antihistorische fundamentalisme. Los van de werkelijkheid gaan ideeën hun eigen leven leiden en wordt de waarheid gemakkelijk gemanipuleerd. En zolang onze daden niet overeenstemmen met onze woorden zijn we niet geloofwaardig.

  • Met dank aan Tertio
  • Klik hier om u te abonneren op Tertio
  • Klik hier voor een gratis kennismakingsnummer van Tertio
  • Reacties

    Ivo Cerckel zei…
    Deze reactie is verwijderd door de auteur.
    Ivo Cerckel zei…
    Deze reactie is verwijderd door de auteur.
    Ivo Cerckel zei…
    Paus Franciscus heeft de toespraak van Zijne Heiligheid op 18 januari 2015 aan de Santo Tomás [de Aquino] Universiteit (UST) te Manilla, Filipijnen, besloten door te stellen dat de werkelijkheid inderdaad belangrijker is dan ideeën.

    In artikel 1 van zijn Eerste Bestreden Vraag Over de Waarheid schrijft Santo Tomás dat waarheid ("Veritas") conformiteit tussen de werkelijkheid en de idee ("adaequatio rei et intellectus"} is.

    Het zijn paragrafen 231 tot 233 van Evangelii Gaudium die aantonen dat de werkelijkheid belangrijker is dan ideeën. In paragraaf 231 schrijft Paus Franciscus dat de werkelijkheid niet mag gecamoufleerd worden.

    Indien je onder de werkelijkheid lijdt maar deze werkelijkheid gecamoufleerd wordt voor derden, kan je deze derden niet overtuigen van de werkelijkheid van deze werkelijkheid.

    In Zijn Homilie van 17 januari te Tacloban, de zwaarst geteisterde Filipijnse stad door een reuze-orkaan 14 maand geleden, heeft Paus Franciscus, verwijzend naar de Eerste Lezing (Hebreeën, 4, 12-16), gesteld dat God met ons kan meehuilen en ons kan begeleiden in de moeilijkste ogenblikken van ons leven. Op de vraag naar het waarom van de orkaan, kon Paus Franciscus kon het antwoord niet verwoorden. Christus daarentegen heeft al deze rampen ("calamidades" in het Spaans (1)) ondergaan en kan deze vraag beantwoorden vanop het kruis. En onder dat kruis bevindt zich zijn Moeder. In dat geval hebben wij slechts een verlangen, dat om de hand van een moeder vast te houden en haar "Mama" te zeggen. (2)

    Op 18 januari aan de UST, heeft een 12-jarig meisje, Glycelle, een straatkind dat door haar ouders in de steek werd gelaten en dan maar op straat moet proberen te overleven, de hel van de straat die tot drugs en prostitutie leidt willen uiteenzetten. Glycelle kon dat enkel door in tranen uit te barsten.
    Op de vraag van Glycelle hoe God toelaat dat kinderen zoveel lijden, de vraag hoe God toelaat dat ouders hun kinderen in de steek laten, bestaat geen antwoord, zei de Paus.

    De Paus vervolgde door de stellen dat wat deze wereld mist is het vermogen om te huilen. Het zijn de marginalen, de kleinen en de verworpenen die huilen. Zij die een comfortabel leven leiden zijn daartoe niet in staat. Sommige werkelijkheden des levens worden enkel zichtbaar door met tranen gezuiverde (gepurifieerde) ogen. Dit leidde de Paus tot de vraag of we geleerd hebben mee te huilen met een kind dat mishandeld wordt. Hij die huilt zoekt iets meer. Indien je niet leert te huilen, zal je geen goed Christen zijn. En dan volgde de pauselijke uitdaging: "Wees moedig! Wees niet bang om te huilen!"

    De werkelijkheid waarvan jullie kennis hebben is belangrijker dan het papier dat ik voor ogen heb, besloot de Paus. (3)
    \
    WORDT VERVOLGD
    Ivo Cerckel zei…
    VERVOLG

    Santo Tomás schrijft in artikel 2 van Vraag 38 van zijn Summa theologiae, IaIIae, dat tranen droefheid verzachten om twee redenen. Ten eerste, omdat de droefheid alzo veruiterlijkt kan worden. Ten tweede, omdat de mens gebaat is door de handelswijze die gepast is voor het moment (en tranen zijn nu eenmaal gepast voor iemand die bedroefd is).

    Paus Franciscus lijkt verder te gaan dan Santo Tomás en legt uit hoe de slachtoffers van de hel aan een derde de werkelijkheid van die hel kunnen duidelijk maken.

    Zijne Heiligheid stelt dat indien je de derde kan brengen tot het meehuilen met jou, je grote kans hebt om die werkelijkheid voor die derde te de-camoufleren.

    Quid echter indien wat je ondergaan hebt zo erg was dat de werkelijkheid gecamoufleerd wordt, ook voor de persoon die er zelf onder geleden heeft, m.a.w., quid met of bij in het geheugen geblokkeerde herinneringen? (4)

    Door samen te huilen kunnen we de werkelijkheid voor beiden de-camoufleren en door onze ideeën dan in overeenstemming te brengen met deze werkelijkheid kunnen we tot de waarheid komen?

    Dit kan pijnlijk zijn en leidt dus tot meer tranen.

    Artikel 4 van Vraag 9 van Summa theologiae, IIaIIae, bevestigt dat het aanschouwen ("consideratio") van de waarheid weliswaar vreugde voor de mens teweegbrengt doch ook droefheid kan teweegbrengen. (5)

    NOTEN VOLGEN
    Ivo Cerckel zei…
    NOTEN

    (1)
    De Paus spreekt geen Engels en wanneer Zijne Heiligheid afstand doet van de tekst die Zijne Heiligheid voorbereid had (omdat die, zoals paragraaf 232 van "Evangelii Gaudium" stelt enkel "voorstellen die toch zo logisch en duidelijk [lijken te] zijn" inhield?) en spontaan spreekt, spreekt Zijne Heiligheid in het Spaans, met onmiddellijke vertaling naar het (Oxford) Engels.

    (2)
    Dit is de Engelse vertaling van de uitgesproken tekst van de Homilie te Tacloban
    globalnation[dot]inquirer[dot]net/117572/homily-of-pope-francis-at-tacloban-airport/

    Een Franstalig artikel erover
    fr[dot]radiovaticana[dot]va/news/2015/01/17/a_tacloban,_le_pape_prie_avec_les_survivants_du_typhon_haiyan/1118621

    Dit is de tekst die de Paus had voorbereid voor Tacloban
    www[dot]aciprensa[dot]com/noticias/texto-completo-homilia-del-papa-francisco-en-la-misa-en-tacloban-86495
    en[dot]radiovaticana[dot]va/news/2015/01/17/pope%E2%80%99s_homily_at_mass_for_typhoon_survivors_at_tacloban_/1118618

    (3)
    www[dot]gmanetwork[dot]com/news/popefrancis/story/409199/full-text-pope-francis-message-to-young-people-at-ust
    newsinfo[dot]inquirer[dot]net/666330/let-god-surprise-you#ixzz3PEsn1Km8
    eglasie[dot]mepasie[dot]org/asie-du-sud-est/philippines/2015-01-18-le-pape-aux-jeunes-philippins-ab-soyez-courageux-n2019ayez-pas-peur-de-pleurer-bb

    (4)
    Sometimes trauma incidents are so terrible that people’s unconscious minds protect them by suppressing entirely the memory of the event. [These people] may suspect that something bad has happened to them because they have repeated bad dreams or small flashes of memory, someone else tells them about the event, or they are aware that their behavior and emotional reactions are different for those of others in similar situations.
    www[dot]guidedselfhealing[dot]org/TheBasicStructureofLossandViolenceTrauma.pdf

    (5)
    IIaIIae is de Secunda Secundae, de Secunda pars van de Secunda Pars.
    Het hierboven geciteerde artikel 2 van Vraag 38, was uit IaIIae, de Prima Secundae, de Prima pars van de Secunda pars.

    Santo Tomás schrijft in het "respondeo dicendum" ("ik antwoord door te stellen"), de woorden die Santo Tomás gebruikt om zijn antwoord op de in het artikel gestelde vraag in te leiden, van articulus 2 van Quaestio 38 van zijn "Summa theologiae", IaIIae, dat tranen droefheid verzachten om twee redenen. Ten eerste, omdat de droefheid alzo veruiterlijkt kan worden. Ten tweede, omdat de mens gebaat is door de handelswijze die gepast is voor het moment (en tranen zijn nu eenmaal gepast voor iemand die bedroefd is).
    ("Respondeo dicendum quod lacrimae et gemitus naturaliter mitigant tristitiam. Et hoc duplici ratione. Primo quidem, quia omne nocivum interius clausum magis affligit, quia magis multiplicatur intentio animae circa ipsum, sed quando ad exteriora diffunditur, tunc animae intentio ad exteriora quodammodo disgregatur, et sic interior dolor minuitur. Et propter hoc, quando homines qui sunt in tristitiis, exterius suam tristitiam manifestant vel fletu aut gemitu, vel etiam verbo, mitigatur tristitia. Secundo, quia semper operatio conveniens homini secundum dispositionem in qua est, sibi est delectabilis. Fletus autem et gemitus sunt quaedam operationes convenientes tristato vel dolenti. Et ideo efficiuntur ei delectabiles. Cum igitur omnis delectatio aliqualiter mitiget tristitiam vel dolorem, ut dictum est, sequitur quod per planctum et gemitum tristitia mitigetur.")

    In zijn weerlegging van het tweede argument ter staving van het aan zijn antwoord tegenstrijdig antwoord in articulus 4 van Quaestio 9 van "Summa theologiae", IIaIIae, schrijft Santo Tomás dat het aanschouwen ("consideratio") van de waarheid weliswaar vreugde voor de mens teweegbrengt doch ook droefheid [en dus tranen] kan teweegbrengen.
    {"Ad secundum dicendum quod de ipsa consideratione veritatis homo gaudet, sed de re circa quam considerat veritatem potest tristari quandoque.")

    Meest gelezen

    Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren

    Homo-zegen: heeft paus Franciscus zich vergist? Enkele bedenkingen van Nikolaas Sintobin sj

    Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor de derde zondag van de 40-dagentijd

    Rik Torfs over jezuïetenhumor: het verschil tussen Kardinaal Müller en Nikolaas Sintobin sj

    Over geluk dat niemand je kan afpakken - Het getuigenis van Etty Hillesum

    Wat doet de Paus daar toch met die opgestoken vinger? - Heerlijke videobeelden

    Het verschil tussen geestelijke vreugde en het “je lekker voelen”

    Hoe handelen als je slecht nieuws krijgt: het voorbeeld van Ignatius van Loyola - Ignatiaans leiderschap (7/10)